Logo: Urząd Gminy Sepopol
Dzisiaj jest: 20/04/24, godzina: Aktualna godzina
Logo: BIP

Aktualności

Jednostki OSP w KSRG na 5 kolejnych lat.

Dwie jednostki OSP z terenu naszej gminy w Krajowym Systemie Ratowniczo – Gaśniczym.
          Zawarto trójstronne porozumienie między gminą Sępopol, Komendą Powiatową Państwowej Straży Pożarnej oraz OSP z Sępopola i Lipicy, na mocy którego obie jednostki na okres kolejnych 5 lat włączone zostały do Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego. Do systemu mogą być włączane jednostki ochrony przeciwpożarowej, których siły i środki są przewidziane do użycia w powiatowym lub wojewódzkim planie ratowniczym, a także te które zostały uwzględnione w zbiorczym planie sieci podmiotów systemu i spełniają między innymi następujące warunki, t.j.:
jednostka posiada:
a) co najmniej jeden średni lub ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy,
b) co najmniej 12 wyszkolonych ratowników,
c) skuteczny system łączności powiadamiania i alarmowania,
d) urządzenia łączności w sieci radiowej systemu na potrzeby działań ratowniczych,
 
oraz pozostaje w gotowości do podejmowania działań ratowniczych.
 
          Do systemu może być włączona także jednostka, która jest wyposażona i której ratownicy są wyszkoleni na poziomie pozwalającym na realizację specjalistycznych czynności ratowniczych, jeżeli jej działalność ma zastosowanie w warunkach przewidzianych w planie ratowniczym. Oceny warunków, dokonuje właściwy miejscowo komendant powiatowy i komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej. W przypadku ochotniczych straży pożarnych włączenie jednostki do systemu jest poprzedzone zawarciem porozumienia między właściwym miejscowo komendantem powiatowym Państwowej Straży Pożarnej, tą jednostką a burmistrzem. Do zawarcia takiego porozumienia właśnie doszło, a stosowne podpisy w imieniu PSP: złożył komendant st.bryg. Andrzej Harhaj, gminy: burmistrz Irena Wołosiuk oraz z poszczególnych jednostek: prezes OSP Sępopol - Ryszard Guz oraz naczelnik OSP - Zbigniew Krasowski, a także prezes OSP Lipica Andrzej Sinkiewicz oraz naczelnik OSP Radosław Dudek. Spotkanie zorganizował Stanisław Dąbkowski (były strażak Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej, a obecnie pracownik Urzędu Miejskiego), który z ramienia gminy zajmuje się działalnością Ochotniczych Straży Pożarnych.

Elementy dodatkowe powiązane z tym akapitem w informacji

Rozpoczęcie prac na drogach w Gulkajmach i Majmławkach

Wyłoniono firmę która wykona inwestycje. Dofinansowanie 100%.
          Podpisano umowę na wykonanie gruntownej przebudowy 2 odcinków ciągów pieszo-jezdnych w miejscowości Gulkajmy, a także II etapu przebudowy drogi prowadzącej z Dzietrzychowo do Majmławki. Na oba zakresy najkorzystniejszą ofertę złożyła firma „ART-BET Prace Ziemne” p. Artura Wojtkiewicza z miejscowości Długa. W postępowaniu przetargowym, w wyznaczonym terminie złożono 2 oferty. Z uwagi na koniec roku na rynku wykonawstwa daje się zaobserwować dużo mniejsze zainteresowanie firm realizacją inwestycji jeszcze w bieżącym roku, a co za tym składane oferty są dużo droższe niż jeszcze kilka miesięcy temu. Dlatego też, kolejne postępowania przetargowe na inwestycje które mogą być zrealizowane w przyszłym roku, będziemy starali się ogłaszać w najbliższych dniach. Mamy nadzieję, że cieszyć się będą zainteresowaniem, tak jak to miało miejsce chociażby w przypadku drogi w Romankowie łączącej dwie drogi powiatowe 1396N i 1567N, w którym to postępowaniu złożono aż 5 ofert na wykonanie inwestycji. Przypomnijmy, że środki na inwestycje gmina otrzymała od Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa O/T w  Olsztynie w ramach przyznania bezzwrotnej pomocy finansowej. Kwota jaką otrzymaliśmy pokryje 100% kosztów inwestycji. Dwa odcinki zostaną wykonane z kostki polbrukowej, a trzeci z płyt drogowych betonowych wraz z gruntowną wymianą podbudowy i ułożeniem nowej składającej się z kilku warstw o różnej frakcji kruszyw. Konstrukcje takie zapewnią nośność identyczną jaka jest wymagana dla budowy nowych dróg. Warto wspomnieć, że inwestycje są możliwe do zrealizowania wyłącznie dzięki zrozumieniu potrzeb i możliwości finansowych naszej gminy przez dyrektora KOWR’u p. Grzegorza Kierozalskiego, który od wielu lat pełni różnego rodzaju funkcje również w instytucjach samorządowych, m.in. był zastępcą burmistrza Ostródy, a obecnie jest również radnym sejmiku naszego województwa. Dzięki takiemu olbrzymiemu doświadczeniu łatwiej o zrozumienie potrzeb i bolączek z jakimi zmagają się samorządy. Za okazaną pomoc bardzo dziękujemy.

Elementy dodatkowe powiązane z tym akapitem w informacji

3Galeria zdjęć: Gulkajmy, Majmławki - podpisanie umowy

ZGOK Olsztyn podnosi stawki za zagospodarowanie odpadów.

1 października br. na Nadzwyczajnym Walnym Zebraniu Wspólników ZGOK Sp. z o.o. w Olsztynie podjęto uchwałę o podniesieniu stawek za odbiór i utylizację śmieci z terenu 37 samorządów...
           W związku z niebilansowaniem się wpływów i wydatków związanych z gospodarką śmieciową wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, oraz informacją Prezesa ZGOK’u Olsztyn o planowanym zaprzestaniu przyjmowania odpadów w sytuacji nieopłacenia faktur wystawionych na podstawie nowych stawek, a także informacją o konieczności pokrycia deficytu związanego z brakiem środków finansowych na działalność zakładu w bieżącym roku, w wysokości około 9 000 000 zł, w celu zmniejszenia różnicy miedzy wpływami, a wydatkami w budżecie naszej gminy, 30 września 2020r. Rada Gminy podjęła uchwałę na mocy której podniesiono stawkę do 23 zł za odbiór śmieci segregowanych oraz 22 zł za odbiór śmieci segregowanych dla osób które posiadają kompostownik, a także dwukrotność stawki podstawowej dla osób które nie segregują śmieci. Stawki po podniesieniu ich wysokości są na poziomie lub znacznie poniżej stawek z gmin sąsiednich obowiązujących już od dłuższego czasu, a należących do Regionu Centralnego - Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami, które obowiązują w:
Gminie Bartoszyce – od kwietnia 2019r. 21 zł segregowane i 41 zł niesegregowane
(od przyszłego roku planowany jest wzrost cen),         
Mieście Górowo Iławeckie – 25 zł segregowane, 50 zł niesegregowane
Gminie Orneta – 27 zł segregowane, 54 zł niesegregowane
Gminie Dźwierzuty – 28 zł segregowane, 56 zł niesegregowane
Mieście Kętrzyn – 28 zł segregowane, 56 zł niesegregowane
Gminie Pasym – 31 zł segregowane, 62 zł niesegregowane
 
Zmiana stawek spowoduje wzrost wpływów do budżetu gminy ale i tak nie pokryje wszystkich kosztów związanych z gospodarką odpadami.
Szacunki przyjęte do wyliczenia nowej stawki nie uwzględniają:
- wzrostu cen odbioru i zagospodarowania śmieci przez Zakład Gospodarki Odpadami Komunalnymi Sp. z o.o. z Olsztyna w 2021 roku (do kwietnia 2021 roku zarząd ZGOK zaproponuje kolejne podwyżki)
- oraz wzrostu cen transportu śmieci w 2021r. do stacji przeładunkowej w Medynach pod Lidzbarkiem Warmińskim przez firmę Eko-Bartko z Bartoszyc.
 
Po podwyżce wzrost cen netto za tonę wynosi dla głównych frakcji odpowiednio:
 
śmieci zmieszane z 465 zł na 525 zł,
śmieci selektywnie zebrane z 1 zł na 50 zł
 
          Sytuacja w jakiej obecnie znalazła się nasza gmina, wraz z pozostałymi 36 samorządami naszego województwa, jest konsekwencją konieczności zawarcia jeszcze w 2009 roku umowy, na mocy której, zgodnie z uchwalonym przez sejmik województwa warmińsko-mazurskiego WPGO „połączono gminy” w celu wspólnego wybudowania regionalnej instalacji przetwarzania odpadów komunalnych, w związku z dostosowaniem procesu unieszkodliwiania odpadów do przepisów unijnych. Podpisana umowa uniemożliwia faktycznie tworzenie alternatywnego procesu zagospodarowania śmieci i nakłada obowiązek na 37 samorządów ponoszenia kosztów zagospodarowania śmieci, wytwarzanych w Regionie Centralnym WPGO.  Dlatego też, przez okres 25 lat od podpisanie w/w umowy, gminy proporcjonalnie do ilości wytwarzanych odpadów, muszą wspólnie ponosić koszty związane z ich unieszkodliwianiem. Spółka ZGOK z Olsztyna wykonując prognozę na najbliższe lata przewiduje dalszy wzrost opłat w kolejnych latach związanych z unieszkodliwianiem śmieci. Składa się na to między innymi:
 
  • coroczny wzrost opłaty marszałkowskiej,
  • brak mocy przerobowych (zakład wybudowano z myślą o przetwarzaniu 95 000 ton śmieci, a obecnie wpływa 133 000 ton i ilość ta będzie rosła),
  • konieczność przekazania do zagospodarowania innej instalacji RIPOK 38 000 ton,
  • inwestycje zwiększające moce przerobowe,
  • konieczność wybudowania stacji przeładunkowej w miejscowości Kocioł Duży opodal Pisza (szacunkowa kwota 4 500 000 zł),
  • konieczność zatrudnienia dodatkowych pracowników (praca na 3 zmiany), obecnie brakuje około 10% składu załogi,
  • wzrost stawki wynagrodzenia minimalnego,
  • konieczność dopłacania do wytwarzanego RDF’u (paliwa) w celu jego zagospodarowania (które pierwotnie miało przynosić dochód spółce w wysokości około 110 zł za tonę, a obecnie jest kosztem wynoszącym około 285 zł za tonę),
  • koszty obsługi pożyczek zaciągniętych przez ZGOK w wysokości około 47 000 000zł.
Poniżej zamieszczamy skany pism dotyczących ZGOK Olsztyn:
 

Podsumowanie Gminnego Konkursu Plastycznego Cittaslow

Było kolorowo, kreatywnie i sympatycznie – poznaliśmy laureatów Gminnego Konkursu Plastycznego, który Urząd Miejski zorganizował w związku z obchodami Tygodnia Cittaslow.
          Wszystkie prace były kolorowe i pomysłowe, a uczniowie, którzy wzięli udział w konkursie plastycznym, włożyli wiele wysiłku i zaangażowania w swoje prace, za co serdecznie dziękuje — podsumowała wydarzenie burmistrz Sępopola Irena Wołosiuk. Uczniowie z czterech szkół gminnych zaprezentowali swoje talenty plastyczne w dwóch kategoriach. Temat dla klas I – III brzmiał: „Wykonaj wizerunek Ślimaka Cittaslow”, a dla klas IV – VIII: „Jak chciałabyś/chciałbyś, aby idea Cittaslow zmieniała Sępopol”. Konkurs miał na celu przybliżenie młodym ludziom idei ruchu Cittaslow oraz pobudzenie kreatywności młodych sępopolan. To z jakim odzewem spotkał się konkurs przeszło największe oczekiwania organizatorów. Wzięło w nim udział prawie 150 uczniów, dlatego komisja konkursowa miała bardzo trudne zadanie. Człokoiwe komisji podkreślali, że większość prac była bardzo pomysłowa i wykonana na bardzo wysokim poziomie.
 
Po długich obradach komisja konkursowa, postanowiła uhonorować następujących uczniów:
 
Kategoria I-III:
 
Miejsce I – Aleksandra Burczyk – Szkoła Podstawowa w Wiatrowcu.
Miejsce II – Filip Pawlak – Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sępopolu.
Miejsce III – Lena Runowicz – Szkoła Podstawowa w Dzietrzychowie.
 
Kategoria IV-VIII:
 
Miejsce I – Piotr Łuszczyk – Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sępopolu.
Miejsce II – Wiktoria Roman – Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sępopolu.
Miejsce III – Henryk Piorun – Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sępopolu.
Nagrodę specjalną otrzymał Piotr Szafrański – Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sępopolu.
 
W związku z wysokim poziomem jury postanowiło przyznać wyróżnienia:
 
Lenie Grudzień – Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sępopolu, 
Kacprowi Strojnemu – Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sępopolu, 
Dominikowi Szafrańskiemu – Zespół Szkolno-Przedszkolny w Sępopolu oraz 
Lenie Szymańskiej – Szkoła Podstawowa w Ponikach.
 
          Dziękujemy wszystkim uczestnikom konkursu oraz ich rodziców i nauczycielom, a laureatom gorąco gratulujemy. Zapraszamy również do udziału w kolejnych wydarzeniach organizowanych przez Urząd Miejski w Sepopolu.
 

Elementy dodatkowe powiązane z tym akapitem w informacji

Zmiana godzin pracy Urzędu Miejskiego w Sępopolu

Smaczny Tydzień Cittaslow w Sępopolu

Tegoroczny Tydzień Cittaslow w Sępopolu, oprócz innych aktywności, stał pod znakiem zdrowego i tradycyjnego jedzenia, jakim są sępopolskie kołduny. To dlatego miejscowe Koło Gospodyń Wiejskich wraz z Urzędem Miejskim w Sępopolu zorganizowały spotkanie, na którym demonstrowano sposób wykonania tej potrawy oraz jej degustację.
Nie zabrakło dobrej, tradycyjnej muzyki w wykonaniu „Warmianek Sępopolskich” oraz wyrobów z pasieki Stefana Wojnicza. Kołduny degustował m.in. ksiądz Mariusz Rygała z Rzymskokatolickej Parafii świętego Michała Archanioła w Sępopolu.
Miasteczko od 2016 roku należy do międzynarodowej sieci Cittaslow, która między innymi, promuję ideę slow food – coraz bardziej popularniej filozofii życia w XXI wieku. Ruch zapoczątkowano we Włoszech w celu promowania regionalnej żywności i nieprzetworzonych produktów, wytwarzanych w tradycyjny sposób.
Okazuje się, że Sępopol ma w swojej tradycji kulinarnej potrawy, które są smaczne, zdrowe oraz, co najważniejsze, tworzone na bazie lokalnych produktów. Mowa o kołdunach, z których miasteczko niegdyś słynęło. Kołduny to tradycyjna potrawa kuchni litewskiej, a także białoruskiej i polskiej. To niewielkie pierożki zwykle z nadzieniem mięsnym, które zazwyczaj podaje się z bulionem lub czerwonym barszczem. Ta potrawa była kiedyś produktem eksportowym Sępopola, dlatego jednym z pomysłów na działalność Koła Gospodyń Wiejskich w Sępopolu jest jej promocja w sępopolskim wykonaniu. Podczas Tygodnia Cittaslow członkinie koła wspólnie z Urzędem Miejskim w Sępopolu zorganizowały spotkanie, na którym demonstrowały sposób wykonania tej potrawy oraz zorganizowały jej degustację .
W latach 70. i 80. XX wieku w Sępopolu działała restauracja „Nad Łyną”, gdzie serwowano kołduny. Dzięki wyjątkowemu smakowi zyskały sławę w całym ówczesnym województwie olsztyńskim, a nawet dalej. Do Sępopola na kołduny przyjeżdżali ludzie z całej Polski.  Przepis przywieźli do Sępopola przesiedleńcy z Wileńszczyzny. Pochodzące stamtąd panie pracowały w restauracji „Nad Łyną” i to one opracowały słynny przepis.
Teraz członkinie Koła Gospodyń Wiejskich zachęcają mieszkańców do kultywowania własnych tradycji żywieniowych. Organizują warsztaty kulinarne, na których uczą młode sępopolanki wykonywania kołdunów ale też innych tradycyjnych potraw. Chcą, by ich wnuki nabierały zdrowych nawyków żywieniowych, bo teraz niestety w ich jadłospisie często królują gotowe potrawy z paczki oraz kebaby lub pizze. A one z lokalną tradycją kulinarną i zdrowym jedzeniem niewiele mają wspólnego.

Elementy dodatkowe powiązane z tym akapitem w informacji

12Galeria zdjęć: Tydzień CittaSlow

Środki na remont przystani w Stopkach

Przywrócimy stanicy dawny blask, dzięki współpracy samorządów.
          Dzięki współpracy gminy z sąsiednimi samorządami, uzyskaliśmy zewnętrzne środki na gruntowny remont stanicy wodnej nad rzeką Łyną w miejscowości Stopki. Ogłoszone przez samorząd województwa warmińsko-mazurskiego postępowanie konkursowe, premiowało dodatkowo wnioski zawierające zamierzenia inwestycyjne wykonane przy udziale kilku samorządów. Dlatego też, na etapie składania wniosków zawarliśmy porozumienia na mocy których w kosztach realizacji naszej inwestycji pomoc finansową zadeklarowały: samorząd powiatu oraz samorząd miasta Bartoszyce. Dzięki tym deklaracjom oraz doskonale wykonanej dokumentacji konkursowej, nasz wniosek zajął 1 miejsce na liście inwestycji wspartych przez samorząd województwa. Za to wsparcie włodarzom bardzo dziękujemy. Na dodatkowe słowa podziękowania zasługuje samorząd z Bisztynka, który dodatkowo zadeklarował pomoc finansową przy realizacji przedsięwzięcia. Inwestycja jest świetnym przykładem na to, że mimo tego, że w naborach poszczególne samorządy ze sobą często rywalizują o kolejność miejsc na liście, to potrafią się również wzajemnie wspierać i pomagać, wszędzie tam gdzie jest to tylko możliwe. Z przystani zlokalizowanej w miejscowości Stopki korzystają mieszkańcy nie tylko naszej gminy ale również i całego powiatu, jak i województwa. W tym miejscu corocznie rozpoczyna się również międzynarodowy spływ kajakowy „Łyna-Ława”, na którym goszczą włodarze z całego województwa oraz goście z obwodu kaliningradzkiego, czy też delegacje z Ukrainy i państw Unii Europejskiej.
          W konkursie złożono 38 wniosków, a zaledwie 12 uzyskało dofinansowanie. Warto wspomnieć, że nasz wniosek, dzięki wsparciu samorządów z Bartoszyc i Bisztynka, został wyżej oceniony niż wnioski z ośrodków typowo turystycznych, takie jak m.in.: Giżycko, Ostróda, Iława, Olsztyn, Szczytno. Mamy nadzieję, że znajdziemy wykonawcę prac, a ich realizacja będzie przebiegała sprawnie. W najbliższych dniach ogłosimy zapytanie ofertowa mające na celu wyłonienie wykonawcy. Dzięki tej inwestycji, lokalne firmy świadczące usługi, polegające na wykonywaniu rejsów rzeką Łyną, zyskają dodatkowych zadowolonych klientów, którzy chętnie do nich powrócą, jak również rozpropagują w swoich środowiskach informację o wspaniałych urokach „królowej rzek naszego województwa”, jaką bez wątpienia jest rzeka Łyna. Mieszkańcy natomiast zyskają wyremontowaną stanicę, z której chętnie korzystają od wielu lat.

Elementy dodatkowe powiązane z tym akapitem w informacji

9Galeria zdjęć: Stopki

Zniesienie czasowych zmian organizacyjnych w Urzędzie Miejskim w Sępopolu

Załączniki

Cmentarz w Sępopolu zdobić będzie aleja wykonana z kostki granitowej.

Inwestycja wykonana zostanie w 100% ze środków zewnętrznych - RFIL.
          Z przyjemnością możemy poinformować, że po długim okresie starań, gromadzeniu niezbędnej dokumentacji, negocjacjach z wojewódzkim konserwatorem zabytków, uzyskaniu pozwoleń „konserwatorskich”, wykonaniu projektu, otrzymaniu pozwolenia na budowę, wnioskowaniu o przyznanie wsparcia finansowego w różnego rodzaju naborach oraz konkursach, w końcu upragniona przez wielu mieszkańców inwestycja zostanie zrealizowana. A co cenniejsze, koszty jej realizacji zostaną pokryte ze środków przyznanych naszej gminie w ramach Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Dofinansowanie pokryje 100% całkowitych wydatków. Na początku września rozstrzygnęliśmy postępowanie dotyczące wyłonienia wykonawcy prac budowlanych. Mimo pełnego sezonu jaki aktualnie trwa w branży budowlanej, na ogłoszone zapytanie ofertowe odpowiedziała część działających na naszym terenie firm, składając swoje propozycje wykonania budowy alei. Wśród złożonych ofert najkorzystniejszą przedstawiła firma „PROFBUD”, p. Janusza Kwiecińskiego z Bartoszyc. Oferta zawierała propozycję wykonania prac za kwotę 119 945,90 zł oraz udzielenie gwarancji na wykonane prace na okres 60 miesięcy. Kilkuwarstwowa konstrukcja alei umożliwi wjazd pojazdów uczestniczących w pochówkach, a zwieńczona zostanie kostką granitową łamaną. Jeśli tylko pogoda na to pozwoli, zakończenie prac planowane jest jeszcze na obecny rok.
         Po długich zmaganiach i ogromnym wysiłku włożonym przez gminę, cmentarz komunalny w Sępopolu zdobić będzie piękna aleja. Na taką aleję od dawna zasługiwała nasza zabytkowa nekropolia, jednak dotychczas nie udawało się z różnych powodów jej wykonać. Jest to kolejna inwestycja dzięki której Sępopol poprawia swój wizerunek w oczach mieszkańców, jak również odwiedzających nas gości oraz turystów.

Elementy dodatkowe powiązane z tym akapitem w informacji

4Galeria zdjęć: Aleja na cmentarzu

Elementy dodatkowe powiązane z tym akapitem w informacji

7Galeria zdjęć: Aleja na cmentarzu - prace

Sukces Duetu wywodzącego się z "Warmianek" w Kazimierzu Dolnym

III miejsce w 54 Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych zajął duet z Sępopola.
 
Miło było nam gościć w urzędzie Panie: Elżbietę Rudzińską i Ałłę Zarembo, które tak wspaniale reprezentowały nasze miasto i gminę na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. W konkursie brało udział 15 Kapel, 24 Zespoły Śpiewacze, 18 Instrumentalistów, 20 Solistów Śpiewaków, oraz 23 grupy w kategorii "Mistrz i Uczeń", łącznie udział wzięło około 500 artystów ludowych z 14 województw. Nasze reprezentantki w kategorii "Zespołów Śpiewaczych" zajęły bardzo wysokie III miejsce. Jury w składzie m.in.: prof. dr hab. Jan Adomowski, prof. dr hab. Stanisława Niebrzeowska - Barmińska, prof. dr hab. Piotr Dahlig, prof. dr hab. Bożena Muszkalska, dr Jacek Jackowski, dr Bożena Lewandowska, dr Janina Biegalska, bardzo wysoko oceniło talent wokalny, jak również dobór regionalnego repertuaru naszego duetu. Głównym fundatorem nagród było Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Laureatkom festiwalu dziękowała Pani burmistrz Irena Wołosiuk wraz z pracownikami naszego urzędu. W spotkaniu uczestniczyła też Pani Edyta Jurewicz-Bach, dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego. Wszyscy życzyli naszym śpiewaczkom ludowym dalszych sukcesów i wytrwałości w krzewieniu kultury i tradycji ludowej.
 

Elementy dodatkowe powiązane z tym akapitem w informacji

4Galeria zdjęć: Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych